1به منظور ارزیابی اثرهای گرده نخل جزایرقناری بر ویژگی های میوه ارقام تجاری خرمای مجول و برحی و امکان استفاده از گرده این گونه برای گرده افشانی نخل خرما، پژوهش حاضر در دو سال متوالی در پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری انجام گرفت. این پژوهش به صورت دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تیمار نوع گرده (نخل قناری، نژادگان 1 (G1)، نخل قناری، نژادگان 2 (G2)  و غنامی قرمز (شاهد)) در سه تکرار روی ارقام برحی و مجول (18 اصله درخت 15 ساله) انجام شد و هر نخل به عنوان یک واحد آزمایشی در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج، ویژگی های درصد میوه نشینی، درصد پارتنوکارپی و ریزش میوه در رقم برحی تحت تاثیر منبع گرده قرار نگرفت و تفاوت چشمگیری بین گرده نخل جزایر قناری و گرده غنامی قرمز (شاهد) مشاهده نشد، اما این ویژگی ها در رقم مجول تحت تاثیر منبع گرده قرار گرفت. گرده نخل جزایر قناری در مقایسه با گرده غنامی قرمز (شاهد) موجب کاهش چشمگیر وزن بذر، طول و قطر بذر میوه های رقم برحی شدند، اما ویژگی های بذر در رقم مجول با چنین روندی تحت تاثیر گرده نخل جزایر قناری قرا نگرفت. گرده های نخل جزایر قناری ویژگی های کیفی میوه خرما ارقام برحی و مجول را نیز تحت تاثیر قرار دادند. به طور کلی، در شرایط کمبود گرده نخل خرما، استفاده از گرده نخل جزایر قناری (به میزان 3 گرم گرده برای هر اسپات) برای گرده افشانی خرما رقم برحی توصیه می شود و برای دیگر ارقام نیاز به بررسی بیشتر دارد.

برای بررسی میزان سازگاری و تعیین بهترین گرده زای مناسب برای ارقام روغنی، بلیدی ماری و مانزانیلا در سالهای 1378 - 1376 تیمارهای گرده افشانی بصورت گرده افشانی آزاد و دگر گرده افشانی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که کلیه ارقام مورد مطالعه دارای خود ناسازگاری می باشد. اما درجه خود ناسازگاری تحت تاثیر عوامل رقم و سال می باشد. در بررسی رشد لوله گرده به روش رنگ آمیزی با آنیلین آبی، خود ناسازگاری موجود در زیتون بصورت گامتوفیتیک تشخیص داده شد. در تلاقی متقابل بین بعضی از ارقام نیز ناسازگاری وجود داشت. ولی این روابط بصورت متقابل نبود. با توجه به شاخص سازگاری بهترین گرده زا برای ارقام مورد مطالعه برحسب اولویت به ترتیب زیر تعیین گردید. 1- روغنی: زرد، لچینو، بلیدی، روغنی و مانزانیلا. 2- ماری: مانزانیلا، ماری و زرد. 3- بلیدی: ماری، روغنی، لچینو، بلیدی و مانزنیلا. 4- مانزانیلا: زرد، ماری، بلیدی و مانزانیلا.

هدف تحقیق حاضر بدست آوردن نسبت طول دوره بعد از گرده افشانی به قبل از گرده افشانی و نحوه ارتباط آن با عملکرد دانه در گندم بود. تعداد 81 رقم گندم در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان تحت شرایط فاریاب در سال زراعی 90-1389 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد مقدار درجه روز رشد کاشت- گرده افشانی بین 1584-1287، کاشت- رسیدگی فیزیولوژیک بین 2265-2076 و گرده افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیک بین 847-644 درجه سانتیگراد متغیر بود. میانگین ارقام نشان داد از کل درجه روز رشد تجمع یافته، 65 درصد در فاصله کاشت تا گرده افشانی و 35 درصد در فاصله گرده افشانی تا رسیدگی تجمع یافته است. به عبارتی دیگر نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده افشانی 54/0 بود. زمانی که ارقام گندم بصورت جداگانه بررسی گردید، مشخص شد که نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده افشانی بین 43/0 تا 63/0 متغیر می باشد. اثر زمان گرده افشانی در تغییرات نسبت مذکور به مراتب بیشتر از اثر زمان رسیدگی فیزیولوژیک بود. بررسی رگرسیونی بین نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده افشانی و عملکرد دانه نشان داد که ارتباط دو صفت مذکور به صورت تابع درجه دوم می باشد. بطوریکه افزایش نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده افشانی تا 57/0 باعث افزایش عملکرد دانه شد. در نسبت های بین 61/0-57/0 عملکرد دانه ثابت و در نسبت های بالاتر از 61/0، عملکرد دانه کاهش یافت. این امر نشان می دهد که باید یک تعادلی بین طول دوره بعد و قبل از گرده افشانی در گندم وجود داشته باشد تا حداکثر عملکرد دانه حاصل شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

بادام (Prunus dulcis) یکی از مهمترین میوه های خشک مناطق معتدله است که اکثر ارقام آن خودناسازگار بوده و برای تولید میوه تجارتی نیاز به گرده دهنده مناسب و سازگار دارند، لذا بررسی چگونگی تشکیل میوه و تعیین سازگاری ارقام مختلف از اهمیت بالایی در صنعت میوه کاری برخوردار است. از طرفی ایجاد ارقام خودسازگار بویژه در شرایط اقلیمی نامناسب برای گلدهی (دمای پایین) که فعالیت حشرات گرده افشان کننده به صورت کافی و مناسب نباشد از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش، رقم خودسازگار «سوپرنووآ» به عنوان پایه مادری با استفاده از دانه گرده ارقام «شاهرود21»، «شاهرود12»، «فراجیلو»، «4-10»، «11-5» و همچنین گرده رقم «سوپرنووآ» به عنوان پایه های پدری، با دو روش مختلف گرده افشانی شدند. طبق نتایج بدست آمده تمام ارقام مورد بررسی با رقم «سوپرنووآ» سازگار بودند. همچنین از نظر درصد تشکیل میوه بین ارقام (نوع دانه گرده) در مرحله 2 و 3 تفاوت معنی داری وجود داشت اما بین نوع گل های گرده افشانی شده رقم «سوپرنووآ» (اخته شده یا نشده) از نظر درصد تشکیل میوه تفاوتی مشاهده نگردید. گل های گرده افشانی شده رقم «سوپرنووآ» با گرده رقم «شاهرود 21» دارای بیشترین درصد تشکیل میوه بودند. همچنین کمترین درصد تشکیل میوه مربوط به گل های خودگرده افشانی شده رقم «سوپرنووآ» بود.

این تحقیق به مدت سه سال (1378-1376) به منظور تعیین بهترین گرده زا برای زیتون رقم زرد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با شش تیمار و چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات زیتون رودبار اجرا شد. گل های زیتون رقم زرد پس از حذف پرچم ها به روش دستی با دانه گرده ارقام روغنی، لچینو، بلیدی، ماری و مانزانیلا گرده افشانی شدند. صفات اندازه گیری شده شامل: درصد تشکیل میوه اولیه و نهائی، شاخص های باروری و سازگاری، تعداد گل در گل آذین و میانگین درصد گل های کامل بود. نتایج این صفات با نتایج گرده افشانی آزاد مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل وجود اختلاف معنی دار در سطح 1% در بین تیمارها (ارقام زیتون گرده زا) را نشان داد. زیتون رقم زرد خودناسازگاری نسبی داشت و در سال های مختلف میزان ناسازگاری آن متغیر بود. با توجه به میانگین درصد تشکیل میوه نهائی در تیمارهای مختلف، بهترین گرده زا برای زیتون رقم زرد به ترتیب تیمارهای لچینو، خودگرده افشانی (زرد)، ماری، مانزانیلا، بلیدی و روغنی معرفی میگردد.

برای بررسی گرده افشانی و انتخاب گرده زای مناسب برای برخی ارقام زیتون، آزمایشی طی دو سال (1381 و 1382) در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم انجام گردید. طرح آماری، بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 7 تیمار بود. در این آزمایش ارقام روغنی و زرد فقط ارقام گرده زا و ارقام آربیکن، کالاماتا، کرونیکی و ماستوئیدس گرده زا و پذیرنده گرده بودند. برای انجام تلاقی ها بر اساس تعداد گل کامل، تعداد 300-150 گل کامل در هر شاخه اخته شد و گرده های هر رقم در پاکت ها جمع آوری و به صورت متقابل گرده افشانی شدند. برای تعیین گرده افشانی آزاد، روی هر درخت 200-100 گل آذین شمارش و اتیکت گذاری شدند. گل آذینهای تیمار خود گرده افشانی نیز پاکت گیری شدند. پس از گذشت دو هفته با مشاهده میوه های اولیه، پاکت ها باز شدند. میوه های اولیه دو هفته پس از تمام گل با باز شدن پاکت ها شمارش و 8 هفته پس از دوره تمام گل میوه های نهایی شمارش شده و ثبت گردیدند. در بررسی قابلیت جوانه زنی دانه گرده مشخص گردید که رقم زرد به ترتیب با 84 درصد بیشترین قابلیت جوانه زنی دانه گرده را دارد در حالیکه رقم کرونیکی با 25.9 درصد کمترین قابلیت جوانه زنی دانه گرده را دارا بود. بررسی ها نشان داد از نظر شاخص سازگاری گرده افشانی آزاد برای باردهی تمام ارقام مورد مطالعه نتیجه قابل قبولی داشت با این حال نتایج دو ساله بیانگر سازگاری نسبتا خوب رقم روغنی با آربیکن، ارقام آربیکن و زرد با ماستوئیدس می باشد .

تاثیر اعمال رژیم رطوبتی بعد از گرده افشانی (30، 60، 80 درصد تخلیه آب قابل استفاده) بر دوره رسیدگی وزن خشک بوته وزن دانه، روابط آبی، کارآیی مصرف آب دانه و انتقال مجدد مواد سه رقم گندم تجن، زاگرس و خزر 1 در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح بلوکهای کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که کم شدن رطوبت بعد از گرده افشانی باعث کاهش روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی می شود و بین ارقام از این نظر اختلاف معنی داری وجود دارد. با شدیدترشدن کمبود آب در خاک روز تا رسیدگی کاهش یافت در حالیکه رژیم رطوبتی تاثیری بر وزن خشک بوته و وزن هر دانه نداشت. شدیدترشدن کمبود آب باعث تسریع پیری برگ، کاهش سطح برگ در هر بوته، کاهش تبخیر و تعرق، افزایش کارآیی مصرف آب دانه و انتقال مجدد مواد به دانه شد. بیشترین انتقال مجدد مواد در تیمار 80 درصد تخلیه آب قابل استفاده بدست آمد. رقم تجن در بین ارقام مورد مطالعه دارای تبخیر و تعرق در قبل و بعد از گرده افشانی و همچنین روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی بیشتری بود.